Stel je voor: een voormalige steenfabriek, temidden van de uiterwaarden van de Rijn, met Kasteel Doorwerth direct om de hoek. De locatie van Frank Pouwer Historische Bouwmaterialen mag er zijn. Ja, er zijn meer handelaren in Nederland die gebruikt hout aan de man brengen. Maar toch niet in deze omvang: de grootste voorraad historisch hout van Noord-West Europa, uitgestald op 25.000 m² terrein.
De eindeloze stapels balken en planken op de werf van Frank Pouwer Historische Bouwmaterialenmaken indruk. En daar houdt het niet mee op. Bij het binnenstappen van de fabriek valt de sfeervolle, robuuste personeelskantine op, met afstand de houtigste ooit gezien. Het bezoek aan Frank Pouwer Historische Bouwmaterialen maakt nu al indruk. Frank Pouwer zelf werkte ooit in de bouw. Hij had destijds al wat met historische bouwmaterialen en besloot daarmee zijn huis te bouwen. In een kleine opslag verzamelde hij spullen als gebruikt hout, dakpannen en stenen voor de klus. In de begindagen sleet hij stapeltjes planken via Marktplaats en Speurders. Deze activiteit groeide vanaf 2007 uit tot het huidige bedrijf.
Eikenspecialisatie Frank Pouwer Historische Bouwmaterialen
Op een zeker moment specialiseerde Frank Pouwer zich in hout en niet veel later in eiken. Hij bouwt vooral in Frankrijk een groot netwerk op, zodat hij op de hoogte is van het vrijkomen van eiken in kastelen, landhuizen en schuren. Het is een gunmarkt: alleen met goede relaties kan de voorraad op peil worden gehouden. Het hout vult Pouwer aan met eiken vloerdelen van treinwagons, veldschuren, hardhouten meerpalen een kleine hoeveelheid grenen die tezamen anno september 2021 een indrukwekkende voorraad vormen.
Circulair
Mathijs Pouwer, (28) de neef van Frank, verzorgt de rondleiding. Hij loopt al vanaf zijn 16de mee. Waar wordt het hout voor gebruikt? “Verschillende toepassingen. Wat toeneemt is de constructieve toepassing van gebruikt eiken in nieuw te bouwen woningen. Vanwege de esthetische uitstraling, maar ook uit duurzaamheidsoverwegingen. Zo’n balk kun je later nog een paar keer hergebruiken, het is dus bij uitstek circulair bouwmateriaal. De verkoop neemt dan ook toe, wij profiteren van de revival van hout als bouwmateriaal.”
Houtpaspoorten
De huidige materiaalschaarste raakt het bedrijf ook. Mathijs: “Een lange balk of brede plank is nauwelijks nog verkrijgbaar voor ons. Gelukkig hebben we de afgelopen vijf jaar een enorme voorraad opgebouwd. Daar hebben we nu profijt van.” Wat blijkt als we buiten lopen. Ook busjes van zelfstandigen vakmensen rijden af en aan. Want hier valt een mooi stuk hout te vinden, waar, als bonus, ook een verhaal aan vastzit. De Pouwers zijn dan ook druk met het opstellen van houtpaspoorten die informatie geven over de oorsprong en geschiedenis van een stuk hout.
We lopen naar opgestapelde 60 x 60 cm eiken balken van 14 meter lang. Een collega wil best voor het hout poseren, zo krijgt de lezer een indruk van de grootte. Hier liggen ook balken die nog een paar maatjes dikker zijn, een kopmaat van 65 x 65 cm dik. Mathijs: “Deze dikten zijn zo’n beetje het maximum dat je kunt vinden. Zelfs Frank was dit formaat balken nog niet eerder tegengekomen.”
Het zijn ‘museumstukken’ uit Frankrijk van zo’n 250 jaar oud. De Franse revolutie, Napoleon Bonaparte, een serie oorlogen, de eerste TGV, alles ging aan de bossen voorbij waar deze eiken met veel verzorging tot kaarsrechte bomen uitgroeiden. Mathijs: “De bomen werden ergens in de 18de eeuw geplant, door overheden en landheren die ook aan de komende generaties dachten. Dankzij de bossen hebben nakomelingen de beschikking over balkhout voor de Franse handelsvloot, grote kastelen en landhuizen. Dat je hier lange en dikke balken ziet liggen, wijst op veel aandacht tijdens de groeiperiode. Het productieproces in Frankrijk van zulke balken vraagt om zeer intensief bosbeheer. De eerste 50 jaar is een eikenboom zoekende naar het licht en groeit hierdoor vooral in de hoogte. De bossen worden regelmatig uitgedund om de lange eikenbomen meer licht te gunnen. Hierdoor krijgt zo’n boom de kans verder te groeien in de breedte en zich te ontwikkelen tot volwaardige eik.”
Gedroogd, gerecupereerd en gesorteerd
Al het hout bij Pouwer maakt het personeel onder meer nagel- en spijkervrij. Ook wordt het hout gedroogd, gerecupereerd en gesorteerd op maat, kwaliteit, leeftijd en herkomst. Maar dat is voor de meeste bezoekers nog niet genoeg om wegwijs te worden in het enorme aanbod. Mathijs Pouwer: “Bijna iedereen, zowel de professional als de particulier, heefttijd en aandacht van ons nodig. En die krijgen ze. Want het is met zoveel hout een uitdaging om zelf een keuze te kunnen maken. Waar heb je het hout voor nodig en wat is beschikbaar voor de klus. Het gaat ook over de gewenste uitstraling. De ene klant wil vooral recht hout, een andere kiest voor een meer rustieke uitstraling. We bieden het allemaal.”
Barnwood van gebruikt hout
Hout van oude schuren, hoe duurzaam wil de klant het hebben. Dit hout staat bij handelaren bekend als barnwood. Pouwer biedt onbehandelde oude veldschuur gevelplanken en geborstelde vloerdelen, gezaagd met mes en groef.
In de regen drogen
Eiken kent een stevig krimp- en zwelgedrag, vooral haaks op de straalrichting. De grote stralen en ringporige jaarringen maken dit hout ook gevoelig voor scheuren. Het eiken dat bij Pouwer buiten is opgeslagen, krijgt uiteraard regelmatig regenbuien te verstouwen. Dit blijkt goed te zijn voor het droogproces, want hierdoor vermindert de spanning in het hout. Je zou het houtproduct van deze methode gewaterd eiken kunnen noemen. Hout wateren wordt al heel lang gedaan. Het wateren verandert de eigenschap van hout, het neemt gelijkmatiger water op en af, zodat het minder scheurt en vervormd (bron: www.shr.nl).
Eettafels van wagondelen
Tijdens de rondgang door de grote hal, zien we stellingen met door decennia lang gebruik zwart gekleurde planken. Het blijken wagonplanken te zijn met verschillende structuren. Ze vallen op door de flinke gaten die het destijds mogelijk maakten om planken aan het onderstal van de wagon vast te maken. De medewerkers van Pouwer maken van deze planken onder meer rustieke eettafels. Ook fraai: half geschaafde delen met wat zwarte sporen nog zichtbaar. Buiten de verkoop van hout, tafels en bewerkte vloerdelen, kun je het hout in de eigen zagerij op maat laten verzagen, borstelen, zandstralen of vergrijzen.
KlusVisie.nl biedt actualiteit voor professionals uit de klussen- en onderhoudsbranche. De rubriek Klussen biedt klustips, nieuws over klussen en nog veel meer.
